باید بدانیم! + مهارت Listening شنیدن یکی از چهار مهارت اصلی (Speaking, Writing Reading Listening در یادگیری زبان است معمولا دانش آموزان با این بخش مشکل بیشتری دارند که البته با آگاهی از ساختار این مهارت و یادگیری راهکارها و تکنیک های مناسب مهارت شنیداری و همچنین تمرین مداوم و مستمر میتوانند به راحتی به این مهارت کلیدی و کاربردی مسلط شوند. بنابراین قبل از هرچیز بهتر است ساختار کلی و چهار فاکتور موثر در مهارت Listening را با هم بررسی کنیم (۱) پیام (The Message) Listening یا فایل شنیداری مثل این است که در یک تصویر به دنبال اشیای گمشده بگردیم گاهی ممکن است دانش و آگاهی ما با شکل و معنای اولیه ی یک کلمه یا چیزی که میشنویم متفاوت باشد به عبارت دیگر دامنهی واژگان ما برای دریافت صحیح پیام مهم است ممکن است برخی کلمات ،جدید ناآشنا بودن موضوع به لحاظ ،فرهنگی ضرب المثلها و اصطلاحات و یا حتی بد شنیدن slip of the ear باعث شود ما پیام را به درستی دریافت نکنیم (۲) شرایط دریافت پیام Delivery of the Message): یکی دیگر از فاکتورهای مهم در دریافت یک پیام صوتی شرایط نوع پیامی است که می شنویم مکالمه رو در رو فایل صوتی یا برنامه تلویزیونی معمولا وقتی در حال مکالمه با یک نفر هستیم و به پیام یا حرف آن شخص گوش میدهیم هر وقت متوجه نشویم می توانیم سوال بپرسیم یا با زبان بدن و حالت چهره و … به طرف مقابل بگوییم که ما متوجه حرف او نشدیم اما وقتی به فایل صوتی گوش میدهیم باید تمام تمرکز روی موضوع صحبت، تلفظ گوینده یا گویندهها باشد نه صداهای اطراف گاهی هم ممکن است موضوع مکالمه بین چند نفر تغییر کند و یا زمان مکالمه طولانی شود پس همه ی اینها در درک ما از یک پیام یا فایل شنیداری میتواند تاثیر بگذارد و گاهی شرایط را برای فهمیدن موضوع پیام کمی سخت کند. (۳) شنونده (The Listener) شنونده یک پیام از عوامل مهم دیگری است که در درک یک پیام بسیار تاثیرگذار است هر کدام از ما دارای ویژگیهای خاص خودمان هستیم و سبک یادگیری مخصوص بـه خودمان داریم مثلا یک نفر زبان را از طریق موسیقی و فیلم بهتر یاد می گیرد، یکی با رفتن به کلاس ،زبان دیگری با داستان خواندن و … . پس توانایی و سبک یادگیری ما در دریافت یک مطلب تاثیر زیادی دارد و ممکن است یک دانش آموز نتواند از طریق فایل صوتی یک مطلب را یاد بگیرد، اما یک نفر دیگر بتواند. یک عامل مهم دیگر هم حافظه شنونده است وقتی در حال گوش دادن به یک فایل صوتی هستیم همین طور که کلمه ها را یکی یکی میشنویم و پیش می رویم، ممکن است بعضی کلمه ها و عبارتها را فراموش کنیم خب این طبیعی است! چرا؟ چون مغز ناگهان پر از کلمه و عبارت میشود در این شرایط باید بدانیم فراموش کردن بعضی قسمت ها طبیعی است و قرار نیست تک تک کلمه هایی که میشنویم را بخاطر بسپاریم چرا که مغز بیشتر در تلاش است تا محتوای کلی را پردازش کند! (۴) محیط (The Environment) آخرین موضوعی که ممکن است دریافت پیام را کمی سخت یا چالش برانگیز کند، شرایط محیطی است. شرایطی مانند دمای اتاق سر و صدای اطراف یا حتی دستگاهی که در حال پخش فایل صوتی است. حالا با همه این شرایط و آگاهی از این وضعیت باید برای تقویت این مهارت و آمادگی برای امتحان برنامه ریزی و تمرین کنیم. بخش شنیداری امتحان نهایی Final Exam Listening): یکی از مهمترین امتحانهایی که مهارت شنیداری ما را در این مقطع مورد ارزیابی قرار میدهد امتحان نهایی پایه دوازدهم است. ارزشیابی پایانی یا همان امتحان نهایی در مجموع شامل ۲۰ نمره است و هر مهارت در هر بخش بارم بندی متفاوتی دارد. بخش شنیداری در این ،امتحان یک چهارم نمره را به خودش اختصاص میدهد. معمولا در این بخش فایل صوتی سه بار پخش میشود و دانش آموزها باید به سوالهای مکتوب مرتبط با فایل صوتی جواب بدهند سوالهای این بخش معمولا به صورت True/False Multiple Choice, Wh Question و … هستند. سطح سوالها هم غالبا در سطح کتـاب درسی آموزش و پرورش است. با توجه به اهمیت امتحان نهایی و نقش سوابق تحصیلی در کنکور، پیش بینی میشود سوالهای بخش شنیداری تا حدودی سطح دشواری بالاتری داشته باشند. کافی است با یادگیری برخی مهارتها و تکنیکها و البته تمرین مستمر و مداوم به بهترین نتیجه برسیم. استراتژیهایی که افراد موفق به کار میبرند دانش آموزانی که در مهارت شنیداری خوب عمل میکنند معمولا یک سری راهکارها و تکنیک های خاصی را قبلا یاد گرفته اند و تمرین کرده اند مثلا یک نفر ممکن است به صورت منظم به یک فایل صوتی گوش بدهد و همزمان یادداشت برداری کند، و بعد هم راجع به موضوعی که شنیده صحبت کند. پس این که ما قبل از آزمون از چه تکنیکها و راهکارهایی استفاده میکنیم و چقدر و چطور تمرین میکنیم در تقویت این مهارت بسیار موثر است. ما در این کتاب و در حین تمرینها در بخش Tip Time تعدادی از این تکنیکها و راهکارهای موثر را به شما معرفی می کنیم. یقینا، آشنایی با این تکنیکها و انجام قدم به قدم تمرینهای این کتاب به ارتقای سطح مهارت Listening شما کمک شایانی میکند. ابتدا باید انواع تمرینهای شنیداری را بشناسیم و بدانیم بعضی از تمرین ها چنـد گزینه ای بعضی ها جای خالی و بعضیها تشریحی و بعضی هم در قالب یک متن ارائه میشوند. بعضی تمرینها در جواب به دنبال یک ساختار گرامری هستند بعضی ها با کلمات و اعداد سروکار دارند و بعضیها هم به دنبال درک دانش آموز از موضوع هستند ،پس در قدم اول باید دید چه نوع تمرین هایی احتمالا در امتحان ها هستند و در چه نوع تمرینی ضعف بیشتری داریم در این کتاب انواع مختلف سوالها با درجه سختی متفاوت ارائه شده اند: سوالهای امتحان نهایی سالهای گذشته ۲ سوالهای محتمل شبه نهایی) * سوالهای چالشی با سطح بالاتر *** همانطور که میدانیم در امتحان نهایی فایل شنیداری هر سوال ۳بار پخش می شود و شما هم در تمرینهای این کتاب میتوانید ۳ بار به فایل شنیداری هـر تمرین گوش دهید و طبق مراحل زیر تمرین کنید. دفعه ی اول، فقط با دقت و تمرکز گوش میکنیم به این مرحله اصطلاحا !Listen for gist یا !Listen for the main idea گفته میشود روی یک برگه اطلاعات و کلمات کلیدی را یادداشت میکنیم بعد در ذهن خودمان به دنبال جواب این سوالها میگردیم ۱. موضوع چیست؟ ۲ نظر گوینده (ها) چیست؟ . به این سه کلمه پرسشی why what who/ برای هر تمرین دقت میکنیم. ٤. اگر سوال تصویری بود حتما به تصویر دقت میکنیم. تاریخ ها ساعتها شماره تلفن روزهای خاص اسامی خاص و موضوعات خاص را حتما یادداشت میکنیم برای نوشتن اطلاعات در دفعه ی ،اول لازم نیست به املای دقیق کلمات توجه کنیم. بلکه برای بالا بردن سرعت پاسخ دهی و همگام پیش رفتن با فایل صوتی میتوانیم یادداشت برداری جزئی !کنیم مثلا به جای example میتوانیم بنویسیم e.g، و یا به جای your بنویسیم ur و هنگام انتقال آنها به برگه های اصلی، به املا و نوشتار و ساختار کامل و صحیح آنها دقت کنیم. توجه داشته باشید یادداشت برداری میتواند فقط برای خودمان قابل خواندن و فهم باشد، قرار نیست کسی بر اساس یادداشتها به ما نمره یا امتیاز بدهد. حين تمرين در خانه فایل صوتی را اصلا متوقف یا pause نکنید و اجازه بدهید فایل صوتی تا انتها پخش شود. دفعه ی دوم که فایل پخش میشود نوبت اصلاح پاسخ ها و یا وارد کردن جواب هاست. حالا با دقت بیشتری گوش میدهیم جاهای خالی را که بار اول متوجه نشده ایم روی کاغذ به طور کامل یادداشت میکنیم حدسها را بررسی و اصلاح میکنیم و جواب ها را به پاسخنامه منتقل می کنیم. دفعه ی سوم بعد از پخش فایل صوتی برای بار سوم جهت اطمینان پاسخ ها را مرور و بررسی نهایی را انجام میدهیم.